Köklerin rızkını unutmayan Allah, elbette ki bizim rızkımızı da unutmaz. Fakat insan doymak bilmeyen bir varlıktır. Yediğinden fazlasını biriktirmeye çalışır.

Bilmez ki biriktirdiklerinin sadece bekçisidir. Ölen kimsenin malı mülkü geriye kalmıştır. Sağ iken onlara bekçilik vazifesini iyi yapsaydı, kendisi yiyip içtiği gibi başkalarının da yemesine, içmesine, giymesine yardım etseydi çok sevap alacaktı.

Ankara'dan İstanbul'a giden yolcuların yanındaki çanta misali dünyadan ahirete de bir şeyler götüreceğiz... Mal mülk değil, sevap veya günah çantası...

Rızık, canlıların hayatlarını devam ettirebilmesi için muhtaç oldukları bir vasıtadan ibarettir. Canlıları yaşatmak da öldürmek de Allah'a ait olduğundan, onların rızıkları da Allah'a aittir. Böylece rızıkla ecelin sıkı bir irtibatı olduğu anlaşılmaktadır.

Yumurta içinde, anne karnında ve denizlerin derinliklerinde beslenenler olduğu gibi doğan yavruların sütleri de kendileriyle beraber dünyaya gönderilmekte, aslan gibi bir canavar yavrusuna hizmetçilik etmektedir. Öte yanda ağaçların rızıkları koşup kendilerine gelmekte, toprak, su ve hava işbirliği içinde ağaçlara rızık temin etmektedir. Bir insana odun dense veya hayvan, diye hitap edilse nasıl üzülürse, insanın odun ve hayvan gibi rızık beklemesi de aynı şekilde üzücüdür.

Rızık, yeme, içme, giyme gibi insanın külli ihtiyaçlarını içine aldığından ve insan da çok şeylere muhtaç olduğundan rızkını temin için sebeplere sarılıp aklı, bilgisi ve imanı ile mevcut nizamı kavrayıp, Rezzak-ı Kerim'i görüp, dünya işlerini ahiret saadetine vasıta etmelidir. Böylece rızık için yapılan çalışmaların bütününü ibadete veya felakete çevirmek bizim elimizdedir.

İnsanın kazancının azalıp çoğalması, insanın bu haller içinde Allah'a bağlılığı, Müslüman'ın vasfıdır. Bazı kimseler yoksulluk anında Allah'ı anarken, bolluk anı onlar için bir felaket olabilir. Zenginlikle birlikte sanki zehirli bir teneke balı yemektedirler. Peşin lezzete karşılık ileride bir sürü felaket onları beklemektedir ki bunların en büyüğü ahiret azabıdır.

Kâinatı bir nizam içinde bulunduran Allah, zenginlik ve fakirlik meselesini de aynı nizamın bir esası saymaktadır. İnsanlar kendi hataları yüzünden zenginlik ve fakirlikten zarar görürler. Herkes Allah'ın emirlerini ve yasaklarını bilse ve bunlara tâbi olsa o zaman hayatın her hali bir nevi saadete sebep olur. Allah'a itaat etmenin dışında, kendilerine saadet arayanların o saadeti bulmalarına imkân yoktur!

Ben şöyle dua ediyorum: "Allah'ım beni rızana muvafık noktada bulundur." Zengin olmak ve imkânlarımızı artırmak herkesin arzu ettiği bir şeydir amma, dikkat edilirse geçmişte helak olan kavimler fakirlik sebebiyle değil, zenginliğin getirdiği çılgınlıklarla yok olmuşlardır. Allah, paraya ve mala değer verseydi bir sürü değersiz kimseler zengin olmazdı. Allah, kendi uzuvlarımızla birlikte malımızı, mülkümüzü ve bütün imkânlarımızı kendi emirlerine uygun kullanmamızı emrediyor. İnsanların Allah katındaki değeri, bu emirlere uyması ölçüsündedir.

Fakir kimselere ekmek veriyoruz, kendimiz börek yiyoruz. Böreği fakire verip, ekmeği biz yemiyoruz. Fakirlere değil, zenginlere ziyafet veriyoruz.

Hâlbuki üzüm asması böyle yapmıyor... O, kökleriyle çamur yiyip, dallarının ucunda bizim için tatlı, sulu ve kokulu üzümler hazırlıyor.

Allah bize ne demek istiyor?..

Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu, büyük insan ve büyük Müslüman Osman Gazi, ölüm saatinin yaklaştığını anladığında oğlunu çağırmış demiş ki: "Evladım, harbe hazır olmayan millet, esarete hazır demektir. Müslümanlara istiklal yaraşır. Her bakımdan üstün olmak, dinimizin emridir."

Şahsı, ailesi için hiçbir şey istemeyen, ölüm döşeğinde dahi ulvî davasıyla meşgul olan Osman Gazi canlanmış, adeta ölümü unutmuştu, "Artık ölüyorum, fakat üzgün değilim, arkamda senin gibi bir evladım var. Adil, merhametli, çalışkan oğlum, her işini alimlere danış." demiş. Bunları söylerken ağzı iyice kurumuş, dudakları birbirine yapışıyordu. Belki daha başka şeyler de söyleyecekti fakat sözünü yarıda kesti, besmele çekerek ahiret yolculuğuna çıktı. 69 yaşında idi. İhtiyarlığın delikanlılık devrini yaşıyor sayılırdı. Yaşasaydı daha çok şeyler başarırdı. Fakat hizmet, elden ele dilden dile devredilerek gidiyordu.

Osman Gazi'yi Bursa'da Gümüşlü Kümbet'e gömdüler. Aslında gösterişli mezar da istemezdi, çünkü sağlığında ne tacı, ne tahtı, ne de sarayı vardı.

Alın, dünyalar sizin olsun alın!

Türbeler söyleyin sermayenizi,

Orada toprağa dokunan alın,

Burada karınca içer denizi!

Yine hükümdarlardan biri vasiyet etmiş, "Öldüğümde sağ elim tabuttan dışarıda kalsın." Vasiyeti yerine getirmişler. Cemaat şaşkın ve hayretler içinde. O zaman vezir şöyle konuşmuş: "Hükümdarımız sizlere son dersini veriyor. Diyor ki, tacım, tahtım, servetim, hazinem, ilim adamlarım, kumandanlarım, hakimlerim ve milletim beni kurtaramadılar, işte elim boş gidiyorum."

Selahaddin-i Eyyubi ölümünün yaklaştığını anlayınca, dellalı sokaklarda dolaştırmış, dellal hem geziyor, hem bağırıyor: "Ey ahali! Sultanımız buyuruyor ki, ibret alınız. Pek çok milletlere hükmeden Eyyubi, mal olarak kefenini, bir de günahlarla sevaplarını götürüyor. Dünya malı makamı sizi aldatmasın."

İki Cihan Serveri'nin durumu da şöyleydi: "Benim, dünya ile olan misalim, bir ağacın altında biraz gölgelendikten sonra onu bırakarak yoluna devam eden bir süvarinin misali gibidir."

Bu kıssalardan ve hadisten de anlaşılacağı gibi, masiva (Allah'tan başka her şey) fanidir. Fani olana gönül verilmez.

80 yıllık ömrümde neyi sevdimse, Allah elimden çekti aldı. Çünkü Allah, bir şeyi kendisinden daha çok sevmemize müsaade etmez! Bu herkes için geçerlidir. Rotayı değiştirmek lazım! Süfli sevgilerden ulvî sevgilere geçmemiz lazım. Bugünkü insanların ekserisi süfli şeyleri seviyor.

Bediüzzaman bu hususta bize çok güzel bir metot öğretiyor: "Allah için işleyiniz, Allah için çalışınız, Allah için görüşünüz, O'nun rızası dairesinde hareket ediniz."

Şimdi siz ölseniz, malınız gidecek, tahsil gidecek, para gidecek, mevki makam gidecek, iyisi mi şimdiden feda edelim onları Allah için... Allah'ı iyi anlayacağız. Allah'ı sıfatlarıyla öğreneceğiz, sıfatlarıyla öğrendiğimiz Allah'a itaat edeceğiz. Hayat bu, gerisi boş...

Din için, İslamiyet için, vatan için, millet için gibi lafları bir yana bırakmalı. İslam bahçesine meyvelerimizi dökmek istiyorsak, her şeyden evvel o bahçede meyve ağacı olmaya çalışmamız lazım!

Dal dal alışkanlıklar, hadis hadis hareketler, ayet ayet kararlar vermemiz lazım. Velhasıl, âdetimizi ibadete çevirmemiz lazım. İddialardan vazgeçip, insanlarla olan yarışı bırakıp, iç dünyamızdaki ebediyet koşusuna çıkmamız lazım!..

Bundan 20 sene önce bir arkadaşıma gönderdiğim mektubu aynen yayınlıyorum:

"Muhterem, evlenmişsin. Hayırlı olsun. Malum, hürmet ve muhabbetin azaldığı bu dünyada evlenmek zor değil, mesut olmak zordur. Evlilikte "evet" demeyi bilmek, birçok problemi çözmek için yeter. Eşimizin istekleri İslam'a uygun olduğu müddetçe, "hay hay karıcığım, hay hay kocacığım" desek kavga gürültü biter. Asrı saadeti bütünüyle geri getiremeyiz. O hayatı herkes kendi şahsında, kendi evinde yaşamaya çalışacak...

Sizlere iki cihan saadeti dilerim.

Her Müslüman İslamiyet'i sevmenin saadetini, yaşayamamanın da çilesini çekmek zorundadır. Nefsini beğenen, küçük büyük birçok hatalarını İslamî zanneder. Yaşadığı hayatın İslam'a tam uygun olduğunu sanan kişi, İslam'ı gereği kadar anlayamamıştır. Evine bakar, çoluk çocuğuna bakar, bunlarda bir hatam var mı? Komşularına, akrabalarına, işçisine, amirine bakar, bu işlerimde bir hatam var mı? Hatta "Hatalarım nelerdir?" diye liste yapar.

"İkram edilen sigaraları alıp içmeyeceğim, tefsir ve siyer okumalıyım. Bundan sonra boş laf etmeyeceğim, boş konuşmalara katılmayacağım." diye hatalarının listesini çıkarır ve o andan itibaren bunu uygulamaya başlar.

Bu babda şunu da arz edeyim: Çok kötüyüm demek de, çok iyiyim demek de hatalı sonuçlar doğurur. İnsan kendini samimi ve mertçe tahlil etmeli, gerçeği görmeli...

Muhitin, insan üzerindeki tesiri o kadar önemlidir ki, İslam'da buna şeair-i İslamiye denir. Yani İslam'ın zahiri görüntüleri... Bir eve girersin artistlerin resimleri var, bir eve girersin dinî levhalar asılı. Benim evimde de çeşitli levhalar asılı, mesela Risale-i Nur'dan birkaç veciz cümle... Bunların bana çok faydası oluyor. Oturduğum yerde okuyorum, rahatlıyorum... Evde çocuk varsa bunları görür, "Ben Müslüman'ım" der.

Risale-i Nur, imanı sarsılanların imanı anlaması için yazılmış bir kitaptır. Nasıl ki bir köye gönderilen jandarmaya lazım olacak her şey devlet tarafından verilir; aynı şekilde Said Nursi dünyaya gönderilmiş ki tahkiki iman üzerine çalışsın diye. Vazifesine uygun olarak ona her türlü imkân verilmiş. Ona vazife veren Allah, onu bu donatılarla donatmış. Bediüzzaman'ın bizlerden istediği şuydu: Allah için görüşünüz, Allah için işleyiniz, Allah için çalışınız, onun rızası dairesinde hareket ediniz."

Bizi dünyaya getiren Allah, bizi ahirete götürüyor. Ölen vücuttur, ruh ölmez. Ruhla beden ayrılınca beden toprağa gider, ruh da ruhlar alemine... Ölümden bahsetmek, mü'mini korkutmamalı.

Çok değil 20 sene sonra yaşlanmış olacaksın... Her zaman senin en büyük tesellin İslamiyet olacak.